ماستیت یا عفونت پستان
ماستیت پستان چیست و چه علائمی دارد؟ ماستیت پستان یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که ممکن است در زنان به‌ویژه در دوران شیردهی رخ دهد. این عارضه التهابی ناشی از انسداد مجاری شیر یا عفونت میکروبی است و معمولاً با علائمی مانند درد، تورم و قرمزی در ناحیه پستان همراه است. در ادامه به بررسی علل، علائم و روش‌های درمان این بیماری خواهیم پرداخت.
ماستیت چیست؟
ماستیت، التهاب بافت پستان است که گاهی اوقات با عفونت همراه است. التهاب باعث درد، تورم، گرمی و قرمزی در سینه می شود. همچنین ممکن است باعث بروز تب و لرز شود. ماستیت بیشتر زنان شیرده را تحت تاثیر قرار می دهد (ماستیت دوران شیردهی). اما ورم پستان می تواند در زنان شیرده و در مردان رخ دهد. ورم پستان در دوران شیردهی می تواند باعث احساس ضعف در مادر شود و مراقبت از کودک را دشوار می کند. ادامه شیردهی، حتی در زمان مصرف آنتی بیوتیک برای درمان ورم پستان، برای مادر و کودک بهتر است.
ماستیت در واقع شایع ترین بیماری پستان می باشد که ممکن است گاه به خودی خود و یا طی دوران شیردهی در سینه ها ایجاد شود. اما شایع ترین نوع ماستیتی که معمولا بیماران به دلیل آن به متخصص جراح سینه مراجعه می کنند، ماستیت های دوران شیردهی می باشد. اما ممکن است در زمان های مختلفی نیز بروز کند. علائم بیماری ماستیت می تواند به طور ناگهانی بروز کند یا در طول یک بازه زمانی بر روی پستان ها تاثیر بگذارد.
علت ابتلا به ماستیت های دوران شیردهی
گاهی ممکن است ماستیت ها به دلیل عفونتی که از طریق دهان نوزاد به مادر منتقل می شود، ایجاد شوند.
شیری که در سینه گیر کرده است عامل اصلی ورم پستان است. علل دیگر عبارتند از:
مجرای شیر مسدود شده
اگر سینه در هنگام شیردهی به طور کامل خالی نشود، ممکن است یکی از مجاری شیر مسدود شود. انسداد باعث برگشت شیر شده که منجر به عفونت سینه می شود.
ورود باکتری به سینه
باکتری های سطح پوست و دهان کودک می توانند از طریق شکاف در پوست نوک سینه یا از طریق سوراخ مجرای شیر وارد مجاری شیر شوند. همچنین شیر باقیمانده در سینه‌ای که خالی نمی‌شود، زمینه رشد باکتری‌ها را فراهم می‌کند.
گاهی این بیماری در نتیجه بسته بودن مجاری شیردهی ایجاد می شود. این عارضه زمانی رخ می دهد که شیر تولید شده داخل مجاری سینه به دلیل بسته بودن مجاری شیردهی باقی بماند و راهی برای خروج پیدا نکند. همین عامل موجب می شود تا شیر میکروب ها را به خود بگیرد و عفونت ایجاد کند.
علائم شایع ماستیت
درد در حقیقت اصلی ترین مشکلی است که بیمار را به مطب پزشک می کشاند. علاوه بر درد علائم دیگری مانند تورم، گرما، قرمزی روی پوست سینه، عفونت و تب بالا احساس شود که برای یک خانم می تواند بسیار آزار دهنده باشد.
به طور کلی زمانی پستان این بیماران مورد معاینه و بررسی قرار می گیرد که کل بافت پستان به صورت یکپارچه قرمز شده و درد شدیدی در پستان وجود دارد و همین درد اجازه یک معاینه کامل و خوب را به پزشک نمی دهد. همچنین اگر نوک سینه مادر شیرده معاینه شود مشاهده می شود که بسیاری از مجاری آن بسته است و شاید یک یا دو مجرا باز است و ممکن است در نوک سینه مادر شقاقی ایجاد شده باشد که نشان می دهد این میکروب دهان نوزاد است که می تواند از طریق این شقاق وارد بافت پستان مادر شود و در سینه عفونت ایجاد کند.
درد و حساسیت در ناحیه پستان: احساس درد و ناراحتی در یک یا هر دو پستان.
تورم: پستان ممکن است متورم و بزرگ‌تر از حد معمول شود.
قرمزی و گرمی: پوست پستان ممکن است قرمز و گرم به‌نظر برسد.
تب: افزایش دمای بدن به بیش از 38 درجه سانتیگراد (تب).
خستگی و علائم شبیه آنفولانزا: احساس خستگی، درد بدن و علائمی مشابه با سرماخوردگی.
خروج ترشح از نوک پستان: ممکن است ترشحات عیر عادی از نوک پستان به رنگ سبز یا زرد مشاهده شود.
علائم و نشانه های ماستیت می تواند به طور ناگهانی ظاهر شود. آنها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
حساسیت یا گرمی سینه در هنگام لمس
تورم سینه
ضخیم شدن بافت سینه یا توده سینه
درد یا احساس سوزش مداوم در هنگام شیردهی
قرمزی پوست
تب 38.3 درجه سانتیگراد یا بیشتر
فرد به طور کلی احساس بیماری می کند.
عوامل خطر برای ورم پستان
از اصلی ترین عوامل خطرساز برای ورم پستان عبارت است از مواردی که در ادامه به آن می‌پردازیم:
حمله ورم پستان در دوران شیردهی
نوک سینه های زخمی یا ترک خورده – اگرچه ورم پستان می تواند بدون ترک پوستی ایجاد شود
بستن سوتین تنگ یا فشار آوردن به سینه هنگام استفاده از کمربند ایمنی یا حمل کیف سنگین که ممکن است جریان شیر را محدود کند.
خستگی بیش از حد یا تحت استرس
تغذیه نامناسب
استعمال دخانیات
تشخیص ماستیت
پزشک یک معاینه بالینی کامل انجام می دهد و از بیمار در مورد علائم و نشانه های وی سوال می کند. کشت شیر مادر ممکن است به پزشک کمک کند تا بهترین آنتی بیوتیک را برای مادر تجویز کند، به خصوص اگر مادر به عفونت شدید مبتلاست. یک نوع نادر از سرطان سینه – سرطان سینه التهابی – نیز می تواند باعث قرمزی و تورم شود که در ابتدا با ورم پستان اشتباه گرفته می شود. پزشک برای اطمینان بیشتر ممکن است ماموگرافی یا سونوگرافی یا هر دو را توصیه کند. اگر علائم و نشانه‌های بیمار حتی پس از تکمیل دوره آنتی‌بیوتیک باقی بماند، ممکن است نیاز به بیوپسی داشته باشد تا پزشک مطمئن شود که شخص سرطان سینه ندارد
پیشگیری و درمان ماستیت پستان
درمان ورم پستان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
آنتی بیوتیک ها: اگر عفونت دارید، معمولاً یک دوره 10 روزه آنتی بیوتیک لازم است. مصرف تمام داروها برای به حداقل رساندن احتمال عود بسیار مهم است. اگر ورم پستان شما پس از مصرف آنتی بیوتیک برطرف نشد، با پزشک خود پیگیری کنید.
مسکن ها: پزشک شما ممکن است مسکن های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن تجویز کند. اگر ورم پستان دارید ادامه شیردهی بی خطر است. شیردهی در واقع به رفع عفونت کمک می کند. از شیر گرفتن ناگهانی کودک احتمالاً علائم و نشانه های شما را بدتر می کند. ممکن است پزشک شما را برای کمک و حمایت مداوم به یک مشاور شیردهی ارجاع دهد.
عوارض ماستیت
ورم پستان که کامل درمان نمی شود یا به دلیل مسدود شدن مجرای آن است، می تواند باعث ایجاد چرک (آبسه) در سینه شود. آبسه معمولاً نیاز به تخلیه جراحی دارد. برای جلوگیری از این عارضه، به محض بروز علائم ورم پستان به پزشک مراجعه کنید.
اگر بیماری ماستیت در اسرع وقت درمان نشود ممکن است منجر به ایجاد آبسه در پستان ها شود که این آبسه خود در نهایت منجر به تجمع عفونت در ناحیه مورد نظر می شود. در مواردی که ماستیت شدیدتر می شود پزشک درخواست انجام یک اسکن اولتراسوند برای تعیین محل دقیق آبسه ایجاد شده در پستان ها را از بیمار دارد. پس از تعیین دقیق محل آبسه یک جراحی جزئی ممکن است به بیمار پیشنهاد شود که در این جراحی از یک داروی بی حس کننده استفاده می شود. طی برداشتن این توده معمولا یک برش جزئی و کوچک بر روی سینه ایجاد می شود. این برشی که روی سینه مادر ایجاد می شود بسیار کوچک است و در روند شیردهی اختلالی ایجاد نمی کند.
ماستیت در زنان غیر شیرده
ماستیت در زنان غیر شیرده یک وضعیت نادر است که در آن پستان دچار التهاب و عفونت می‌شود، اما برخلاف ماستیت شیردهی، در این حالت زن به نوزاد خود شیر نمی‌دهد. این نوع ماستیت معمولاً به دلیل عفونت باکتریایی یا انسداد مجاری شیر بروز می‌کند. در زنان غیر شیرده، ممکن است دلایل مختلفی باعث بروز این مشکل شوند که عبارتند از:
عفونت‌های باکتریایی: یکی از علل اصلی ماستیت در زنان غیر شیرده، عفونت‌های باکتریایی هستند که معمولاً از طریق بریدگی‌ها یا آسیب‌های پوستی وارد بافت پستان می‌شوند. باکتری‌ها می‌توانند به مجاری شیر نفوذ کرده و باعث التهاب و عفونت شوند.
انسداد مجاری شیر: در برخی موارد، انسداد مجاری شیر که به علت عدم تخلیه مناسب شیر از پستان رخ می‌دهد، می‌تواند منجر به بروز التهاب و ماستیت شود.
ترومبوفلبیت: التهاب رگ‌های خونی (خصوصاً در رگ‌های پستان) به نام ترومبوفلبیت می‌تواند باعث بروز علائم ماستیت شود.
عوامل سیستمیک: بیماری‌های خودایمنی، دیابت و برخی بیماری‌های مزمن دیگر می‌توانند خطر ابتلا به ماستیت را افزایش دهند.
عوامل محیطی: استفاده از لباس‌های تنگ و تحریک‌کننده یا فشار فیزیکی به پستان‌ها می‌تواند موجب بروز این بیماری شود.
علائم ماستیت در زنان غیر شیرده
علائم ماستیت در زنان غیر شیرده مشابه ماستیت شیردهی است و شامل:
درد و حساسیت در پستان
تورم و قرمزی پوست
تب و احساس خستگی
ترشح از نوک پستان
درمان ماستیت در زنان غیر شیرده معمولاً شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برای از بین بردن عفونت باکتریایی است. در موارد شدیدتر یا زمانی که عفونت به آبسه تبدیل شود، ممکن است نیاز به تخلیه چرک از پستان باشد. همچنین، استراحت و مصرف مسکن‌های ضد التهاب برای کاهش درد و تورم مفید است.
اگر ماستیت درمان نشود یا به‌طور مناسب درمان نشود، می‌تواند عواقب جدی مانند آبسه پستان یا مشکلات مزمن در پستان ایجاد کند. بنابراین تشخیص سریع و درمان به‌موقع بسیار مهم است.
نکته آخر
ماستیت نوعی عفونت است که نیاز به معاینه پزشک و درمان دارویی دارد. در صورت ابتلا به عفونت پستان تخلیه ی شیر از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا جریان پیدا کردن شیر به کاهش فشار به بافت سینه و درمان هر چه زودتر آن کمک بسیاری می کند. اگر ادامه تخلیه ی شیر در طی چند روز به بهبود شما کمک نکرد بهتر است به یک متخصص جراحی سینه مراجعه کرده و مشکل خود را با او در میان بگذارید.
ماستیت گرانولوماتوز یا روماتیسم پستان یک بیماری نادر و مزمن التهابی در بافت سینه است که بیشتر در زنان جوان و میانسال رخ می‌دهد و می‌تواند با علائمی همچون درد، تورم، قرمزی و توده‌های التهابی قابل لمس در سینه همراه باشد. این بیماری به دلیل شباهت علائم با سرطان، اغلب باعث نگرانی و استرس زیادی در بیماران می‌شود.
اگرچه علت دقیق روماتیسم سینه هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، برخی پژوهش‌ها عوامل خودایمنی، تغییرات هورمونی و حتی واکنش‌های آلرژیک را در بروز آن دخیل می‌دانند. در این مقاله به بررسی علائم، عوامل احتمالی، روش‌های تشخیص و درمان این بیماری پرداخته‌ایم تا آگاهی بیشتری در این زمینه فراهم کنیم و به بیماران و خانواده‌های آنان در مدیریت و درک بهتر این وضعیت کمک کنیم.
ماستیت گرانولوماتوز چیست؟
ماستیت گرانولوماتوز یک التهاب نادر و مزمن در بافت سینه است که به دلایل ناشناخته‌ای رخ می‌دهد و بیشتر در زنان جوان و میانسال دیده می‌شود. این بیماری با تشکیل توده‌های التهابی غیرعفونی در سینه مشخص می‌شود که ممکن است به اشتباه با توده‌های سرطانی اشتباه گرفته شود.
اگرچه علت دقیق روماتیسم پستان هنوز به‌طور کامل شناخته نشده، برخی پژوهش‌ها عوامل خودایمنی، واکنش‌های آلرژیک و تغییرات هورمونی را به‌عنوان عوامل محتمل مطرح کرده‌اند. در ماستیت گرانولوماتوز، سیستم ایمنی به‌صورت غیرطبیعی به بافت‌های سینه حمله می‌کند و منجر به التهاب و تشکیل گرانولوم (تجمع سلول‌های التهابی) می‌شود.
علائم این بیماری معمولاً شامل تورم، درد، قرمزی و ایجاد توده‌های قابل لمس در سینه است. در برخی موارد، ترشحات چرکی یا خونریزی از نوک سینه نیز مشاهده می‌شود که می‌تواند بیماران را دچار نگرانی کند. از آنجا که ماستیت گرانولوماتوز با علائم سرطان پستان اشتباه گرفته می‌شود، تشخیص صحیح آن از اهمیت زیادی برخوردار است.
معمولاً پزشکان برای تشخیص از بیوپسی و آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی و ماموگرافی استفاده می‌کنند. درمان ماستیت گرانولوماتوز معمولاً شامل داروهای ضدالتهاب، استروئیدها و در موارد خاص جراحی می‌باشد، اگرچه مدیریت دقیق آن بسته به شدت و علائم بیمار متفاوت است.
علت ماستیت گرانولوماتوز
علت دقیق ماستیت گرانولوماتوز هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است، اما برخی تحقیقات عوامل مختلفی را در بروز این بیماری مؤثر می‌دانند. یکی از نظریه‌ها این است که ماستیت گرانولوماتوز ممکن است به دلیل واکنش خودایمنی باشد؛ در این حالت، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های سینه حمله کرده و باعث التهاب مزمن می‌شود.
عوامل دیگری مانند تغییرات هورمونی، به‌ویژه در زنان در سنین باروری، و برخی عفونت‌های باکتریایی یا قارچی نیز ممکن است در ایجاد روماتیسم سینه نقش داشته باشند. واکنش‌های آلرژیک و ژنتیک فرد نیز از دیگر عوامل احتمالی هستند که می‌توانند در بروز این بیماری تأثیرگذار باشند.
علائم ماستیت گرانولوماتوز
علائم ماستیت گرانولوماتوز معمولاً شامل درد، تورم، و قرمزی در ناحیه سینه است. بیماران اغلب توده‌های سفت و قابل لمسی را در سینه خود احساس می‌کنند که ممکن است با حساسیت و درد همراه باشد. در برخی موارد، ترشحات چرکی یا خونریزی از نوک سینه نیز دیده می‌شود که می‌تواند باعث نگرانی بیمار شود.
دیگر علائم روماتیسم سینه ممکن است شامل تب، خستگی و ناراحتی عمومی باشد. به دلیل شباهت علائم ماستیت گرانولوماتوز با علائم سرطان، این بیماری معمولاً نیاز به بررسی و تشخیص دقیق از طریق آزمایش‌ها و تصویربرداری دارد تا از دیگر شرایط مشابه افتراق داده شود.
بروز گرانولوماتوز ماستیت در چه کسانی شایع تر است؟
ماستیت گرانولوماتوز بیشتر در زنان جوان و میانسال بروز می‌کند، به‌ویژه در سنین باروری و در اواخر ۲۰ تا اوایل ۴۰ سالگی. این بیماری معمولاً در زنان غیر باردار دیده می‌شود، اما در برخی موارد ممکن است در زنان شیرده نیز رخ دهد. یکی از ویژگی‌های قابل توجه این بیماری، شیوع بیشتر آن در افرادی است که سابقه بیماری‌های خودایمنی دارند. به‌علاوه، تغییرات هورمونی و نوسانات مرتبط با سیکل قاعدگی نیز ممکن است تأثیرگذار باشند و به بروز این وضعیت کمک کنند.
عوامل دیگری نیز می‌توانند در بروز روماتیسم پستان نقش داشته باشند، از جمله افرادی که به آلرژی‌ها یا عفونت‌های مزمن دچار هستند. همچنین، برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که سابقه عفونت‌های باکتریایی یا قارچی در ناحیه سینه ممکن است به عنوان یک عامل خطر برای توسعه این بیماری عمل کند. با این حال، به دلیل پیچیدگی‌های این بیماری، هنوز تحقیقات بیشتری لازم است تا عوامل خطر دقیق‌تر شناسایی شوند و به درک بهتری از این وضعیت کمک کنند.
نحوه تشخیص بیماری ماستیت گرانولوماتوز چگونه است؟
تشخیص ماستیت گرانولوماتوز معمولاً از طریق ترکیبی از تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش‌های تصویربرداری انجام می‌شود. بهترین دکتر سرطان سینه در تهران ابتدا به بررسی علائم و نشانه‌های بیمار پرداخته و با دقت سینه را معاینه می‌کند. توده‌های قابل لمس، حساسیت، و نشانه‌های التهاب مورد توجه قرار می‌گیرند. سپس، برای تأیید تشخیص و افتراق این بیماری از دیگر شرایط مشابه مانند سرطان، پزشک ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی و ماموگرافی را تجویز کند. این روش‌ها می‌توانند به شناسایی توده‌ها و بررسی ویژگی‌های آنها کمک کنند.
در برخی موارد، بیوپسی نیز برای تأیید تشخیص لازم است. در این روش، نمونه‌ای از بافت سینه برداشته شده و تحت میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرد تا وجود گرانولوم‌ها و التهاب مزمن تأیید شود. آزمایش‌های خون نیز ممکن است برای بررسی نشانه‌های عفونت یا وجود بیماری‌های خودایمنی انجام شود. تشخیص دقیق و به‌موقع ماستیت گرانولوماتوز از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا می‌تواند به مدیریت مناسب و جلوگیری از عوارض بیشتر کمک کند.
آیا در ماستیت گرانولوماتوز می توان ماموگرافی انجام داد؟
اغلب اوقات به علت درد شدید انجام این کار بسیار ناراحت کننده است و بهتر است به تعویق بیفتد ولی حتی وقتی بیمار درد هم نداشته باشد اگر تشخیص ماستیت گرانولوماتوز، از روی پاتولوژی و بیوپسی قطعی باشد بهتر است تا پایان درمان ماموگرافی انجام نشود. زیرا تا یک سال بعد بیمار نمی تواند ماموگرافی کند و بهتر است بعد از رفع تغییرات التهابی و کمرنگ شدن علائم، ماموگرافی انجام شود.
درمان ماستیت گرانولوماتوز
برخی مواقع این بیماری با طی یک دوره درمانی، درمان می شود، اما در اغلب موارد درمان این بیماری از یک ماه تا یک سال طول خواهد کشید و در دوران درمانی داروهایی توسط پزشک تجویز شده و باید این داروها به موقع مصرف شود.
معمولا از کورتون با دوز بالا برای درمان ماستیت گرانولوماتوز استفاده می شود. نکته بسیار خوبی که وجود دارد این است که خوشبختانه اگر بیماری به درمان پاسخ مثبت بدهد هیچ آثاری از آن دیگر باقی نمی‌ماند. برای عود نکردن این بیماری پیشنهاد می‌شود که در طول دوره درمان پزشک خود را عوض نکنید و دائما از یک مرکز درمانی به مرکز درمانی دیگر مراجعه نکنید و اجازه بدهید دوره درمانتان تکمیل شود.
نتیجه‌گیری
در نتیجه، ماستیت گرانولوماتوز به‌عنوان یک اختلال پیچیده و نادر در بافت سینه، نیازمند توجه ویژه‌ای است. علائم آن می‌تواند به‌راحتی با سایر شرایط مشابه اشتباه گرفته شود، بنابراین تشخیص زودهنگام و دقیق آن از اهمیت بالایی برخوردار است. درمان معمولاً شامل مدیریت علائم و در برخی موارد استفاده از داروهای ضدالتهابی یا استروئیدها می‌باشد. در نهایت، آگاهی و اطلاعات کافی درباره این بیماری می‌تواند به بیماران و پزشکان در مدیریت بهتر این وضعیت و کاهش عوارض احتمالی کمک کند.
