لاپاراسکوپی چیست؟

در جراحی لاپاراسکوپی، از ابزاری به نام لاپاراسکوپ استفاده می‌شود. لاپاراسکوپ یک لوله کوچک، مجهز به یک منبع نور و دوربین است و تصاویری از داخل شکم و لگن روی یک مانیتور مستقر در اتاق جراحی می‌دهد. در این روش، جراح لاپاراسکوپ با ایجاد برش‌های کوچک در پوست، به اندام‌های داخلی دسترسی پیدا می‌کند. 

لاپاراسکوپی (laparoscopy ) یک شیوه مدرن و پیشرفته از جراحی است که برای انجام عمل‌های ناحیه شکم و حفره لگن به کار می‌رود. در این روش، جراح ابزارهای بسیار باریک و ظریفی را از طریق برش‌های بسیار کوچک به داخل شکم و بخش‌هایی از لگن وارد می‌کند. یکی از ابزارهای وارد شده به شکم، لاپاراسکوپ یا دوربین لاپاراسکوپی است که تصاویر زنده ای از شکم و لگن را به مانیتور ارسال کرده و تیم جراحی از طریق این نمایشگر کلیه اقدامات و روند جراحی را کنترل می‌کند.

تفاوت لاپاراسکوپی با جراحی باز چیست؟

در طول لاپاراسکوپی درست مثل جراحی باز، جراح از یک سری ابزار برای درمان برخی بیماری‌ها استفاده می‌کند. اما تفاوت در چگونگی انجام این کار است. مثلاً به این عمل “جراحی کم تهاجمی” یا “جراحی سوراخ کلید” می‌گویند، چون به برش‌های کوچک‌تری نسبت به جراحی سنتی “باز” نیاز دارد.  در جراحی لاپاراسکوپی  از برش‌های کوچک‌تر استفاده می‌شود که دارای چندین مزیت است، از جمله:

• اقامت کوتاه‌تر در بیمارستان
• درد کمتر
• بهبودی سریع‌تر و اسکارهای کوچک‌تر

از لاپاراسکوپی برای چه کاری استفاده می‌شود؟

لاپاراسکوپی نه تنها یک روش جراحی است بلکه آن را می‌توان برای تشخیص بسیاری از بیماری‌ها و مشکلاتی که در ناحیه شکم و لگن اتفاق می‌افتند استفاده کرد.

جراحی لاپاراسکوپی بیشترین کاربرد را در موارد زیر دارد:

• زنان: بررسی و درمان بیماری‌های مربوط به سیستم تولیدمثل زنان
• گوارش: بررسی و درمان شرایطی که بر سیستم گوارشی اثر می‌گذارد، درمان چاقی (جراحی اسلیو معده، جراحی بای پس معده و …) و …
• اورولوژی: بررسی و درمان شرایطی که سیستم ادراری و تناسلی مردان را تحت تأثیر قرار می‌دهد

لاپاراسکوپی برای کمک به تشخیص علت علائم در شکم یا لگن استفاده می‌شود. معمولاً در صورتی انجام می‌شود که آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سونوگرافی و اسکن MRI اطلاعات کافی برای تأیید تشخیص ارائه نکرده باشند در زیر به موارد استفاده آن اشاره می‌کنیم. البته در برخی موارد ممکن است درد شکم شما به دلیل یبوست باشد که در این باره از پزشک خود دکتر سید محمدرضا جوادی مشورت بگیرید.

• درمان بیماری‌های گوارشی
• درمان اختلالات ادراری
• درمان اختلال و درد در کیسه صفرا
• درمان بیماری التهابی لگن (PID)
• درمان بیماری‌های کبدی
• برداشتن رحم، لوله‌های فالوپ یا تخمدان‌ها
• تشخیص یا درمان آندومتریوز
• تشخیص یا حذف کیست و تومورهای تخمدان
• ارزیابی ناباروری زنان
• درمان حاملگی خارج رحمی
• برداشتن کیسه صفرا یا قسمت‌هایی از روده (مثلاً آپاندیس)
• انجام بیوپسی (برداشتن نمونه بافت کوچک)
• جستجو برای علل درد شکم یا لگن

مزایای لاپاراسکوپی

جراحی لاپاراسکوپی (برای بخش‌هایی که قابل انجام است) نسبت به جراحی باز مزایای زیادی دارد:

• مدت زمان بستری در بیمارستان کوتاه‌تر است.
• پس از جراحی، ریکاوری سریع‌تر صورت می‌گیرد.
• احساس درد و خونریزی کم‌تر است.
• به دلیل برش‌های کوچک، جای زخم کم‌تر است و در بسیاری موارد جای زخم به طور کامل از بین می‌رود.

کوله سیستکتومی چیست؟ (برداشتن کیسه صفرا)

کوله سیستکتومی یک عمل جراحی برای برداشتن کیسه صفرا است. کیسه صفرا عضوی کوچک در زیر کبد است. در سمت راست بالای شکم قرار دارد. کیسه صفرا یک مایع گوارشی به نام صفرا را در خود ذخیره می کند که در کبد ساخته می شود.

برای برداشتن کیسه صفرا 2 نوع عمل جراحی وجود دارد:

روش باز یا سنتی

در این روش ، یک برش به طول حدود 4 تا 6 اینچ در سمت راست بالای شکم ایجاد می شود. جراح کیسه صفرا را پیدا کرده و از طریق برش آن را از بدن خارج می کند.

روش لاپاراسکوپی

در این روش از 3 تا 4 برش بسیار کوچک استفاده می شود. جراح از یک لوله باریک و بلند به نام لاپاراسکوپ استفاده می کند. این لوله دارای یک دوربین فیلمبرداری کوچک و ابزار جراحی است. لوله ، دوربین و ابزار از طریق برش ها وارد بدن می شوند. جراح در حالی که از مانیتور داخل بدن را مشاهده می کند، جراحی را انجام می دهد. کیسه صفرا از طریق یکی از برش ها از بدن خارج می شود.

کیسه صفرا کجاست؟

کیسه صفرا اندامی است شبیه گلابی که در قسمت راست ناحیه شکمی و دقیقا زیر کبد قرار دارد. اگر بخواهیم محل آن را دقیق‌تر بگوییم، باید گفت در ناحیه یک چهارم بالایی و در قسمت راست شکمی است. این عضو صفرا را از کبد دریافت می‌کند و برای هضم چربی‌ها، مایع را به سمت روده باریک هدایت خواهد کرد. یک خبر خوب در مورد کیسه صفرا! این کیسه از آن دست اندام‌هایی است که خوشبختانه بدون آن هم می‌توان به طور طبیعی زندگی کرد.این موضوع برای آن دسته از افرادی مهم است که به هر دلیلی مجبور به خارج کردن این عضو از بدن هستند.

برداشتن کیسه صفرا یکی از رایج ترین عمل ها در جهان است. چیزی حدود ۶۰۰۰۰۰ عمل در ماه، برای حذف کیسه صفرا انجام می‌شود.

جراحی لاپاراسکوپیک کوله‌سیستکتومی

این روش، که به عنوان جراحی کم تهاجمی شناخته می ‌شود، شامل چندین برش کوچک در شکم است. پزشک از طریق این برش‌ ها، ابزار های جراحی باریک و یک دوربین کوچک (لاپاراسکوپ) را وارد شکم می کند. به کمک تجهیزات به اندام مورد نظر دسترسی پیدا کرده و جراحی را انجام می دهد. این روش درد کمتری پس از عمل دارد. همچنین ریکاوری سریع ‌تر و زمان بستری کمتری در بیمارستان به خود اختصاص می‌دهد.

آزمایشات بیماری های کیسه صفرا

برای بررسی وضعیت این اندام از آزمایشات خون و تصویربرداری استفاده می‌شود:

آزمایش آنزیم‌های کبدی

سطح آنزیم‌های کبدی در حالت معمول کم است. زمانی که این عضو دچار التهاب شود، سطح این آنزیم‌‌ها بالا می‌رود. از مهمترین تست‌های آنزیم کبدی می‌توان به آزمایش خون آلانین ترانس آمیناز ALT، ترانس آمیناز آسپارتات AST، آلکالین فسفاتاز (ALP )، آلبومین،‌گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT)، زمان پروترومبین (PT) اشاره کرد.

آزمایش بیلی روبین

اگر مجرای صفراوی دچار انسداد شود، سطح بیلی‌روبین خون افزایش پیدا می‌کند. برای انجام تست بیلی‌روبین به یک نمونه خون نیاز است.

آزمایش CBC یا شمارش کامل خون

در این تست همه سلول‌های خونی شمارش می‌شوند. در صورت بروز کوله سیستیت حاد (التهاب کیسه صفرا) سطح گلبول‌های سفید خون افزایش پیدا می کنند.

سونوگرافی

با استفاده از این تست تصویربرداری وجود سنگ کیسه صفرا یا علائم التهاب تشخیص داده می‌شود.

اسکن CT

این آزمایش به پزشکان کمک می‌کند تا تصویر دقیقی از کیسه صفرا را داشته باشند. در طی آن از اشعه ایکس استفاده می‌شود.

آزمایش تصویربرداری MRI

در این روش از نیروی مغناطیسی برای ثبت تصاویر بسیار دقیق از اندام‌های داخلی استفاده می‌شود. در صورتیکه بیمار دردهای شکمی مبهم و غیر قابل توضیحی داشته باشد،‌از این شیوه تصویربرداری استفاده می‌شود.

کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد اندوسکوپیک (ERCP)

در این تست، لوله‌ای که مجهز به دوربین است به داخل گلو، پایین مری، معده و در نهایت به روده کوچک وارد می‌شود، با تزریق یک ماده رنگی به مجاری کیسه صفرا، کبد و لوزالمعده و اشعه ایکس اندام‌ها به طور کاملا واضح قابل مشاهده هستند.

اسکن اسید ایمینودی استیک کبدی صفراوی (HIDA) با کوله سیستوکینین (CCK)

در این آزمایش کوله سیستوکینین برای تحریک کیسه صفرا تجویز می‌شود. به منظور بررسی انقباض کیسه صفرا قبل و بعد از آزمایش از کیسه صفرا عکس گرفته می‌شود.

بیماری های کیسه صفرا

التهاب کیسه صفرا

منظور از التهاب کیسه صفرا همان کوله سیستیت است که می‌توانند به صورت حاد یا مزمن بروز کند. درد ناگهانی و تیز در قسمت راست و فوقانی شکم که حالتی پایدار دارد از مهمترین علائم این بیماری یه‌شمار می‌رود. همچنین خوب است بدانید این درد به سمت شانه راست منتشر می‌شود.

کیسه صفرا چینی

در حالت عادی این کیسه دیواره‌های عضلانی قوی دارد. گاهی اوقات به دلیل مشکلاتی مانند رسوبات کلسیم، این دیواره سفت و سخت می‌شود. در این حالت زمینه برای بروز سرطان کیسه صفرا فراهم خواهد شد. سفت و سخت شدن دیواره عضلانی این اندام با عنوان کیسه صفرا چینی معرفی می‌شود.

آبسه کیسه صفرا

سنگ صفرا می‌تواند منجر به عفونت شود. عفونت معمولا به دلیل گرفتگی یکی از مجراها ایجاد می شود. باکتری‌هایی که در این مایع وجود دارند می توانند منجر به آبسه کیسه صفرا شوند. در واقع در این حالت در کیسه صفرا چرک وجود دارد. چرک چیزی نیست بجز ترکیبی از بافت‌‌های مرده، باکتری‌ها و گلبول‌های سفید خون. در این حالت بیمار درد شدید شکمی را تجربه خواهد کرد.

پولیپ کیسه صفرا

پولیپ کیسه صفرا به دلیل تجمع کلستورل ایجاد می‌شود. سوال مهمی که در مورد آنها وجود دارد این است که آیا آنها سرطانی هستند؟ خوشبختانه در بیشتر مواقع پولیپ‌ها بافت‌های بی‌خطری هستند و سرطانی نیستند. در این مورد سایز آنها دارای اهمیت است. هر چقدر این پولیپ‌ها از نظر سایز بزرگتر باشند به همان میزان ریسک سرطانی بودن آنها نیز بیشتر است.

سرطان کیسه صفرا:

یک خبر خوب! بروز سرطان کیسه صفرا نادر است. اما علائم بیماری زمانی بروز می‌کنند که متاسفانه سرطان پیشرفت کرده است. تشخیص این بیماری کار آسانی نیست. این امر به دلیل موقعیت کیسه صفرا است که در پشت کبد خود را پنهان کرده است.

سنگ کیسه صفرا

سنگها منجر به ایجاد التهاب حاد کیسه صفرا می‌شوند. این سنگ‌ها بیشتر از کلسترولی ایجاد می‌شوند که در کیسه صفرا وجود دارند. برخی از آنها نیز از جنس کلسیم هستند. گاهی اوقات این سنگ‌ها وجود دارند اما هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کنند و دفع می‌شوند. اما گاهی اوقات رشد کرده و باعث ایجاد التهاب و عفونت می‌شوند. درد در ناحیه شانه راست و تهوع از علائم سنگ کیسه صفرا است.

کیسه صفرا سوراخ شده

گاهی اوقات سنگ‌ها می‌توانند باعث ایجاد حفره در این کیسه شوند. در این حالت خطر انتشار عفونت به ناحیه شکمی وجود دارد.

رفلاکس صفرا

این بیماری زمانی بروز می‌کند که مایع گوارشی تولید شده توسط کبد به سمت اندام‌های گوارشی فوقانی یعنی معده و مری حرکت می‌کند. حالت تهوع، کاهش وزن بی‌دلیل، استفراغ صفرا (مایع زرد مایل به سبز)، درد در ناحیه فوقانی شکم از جمله علائم این بیماری است.

قولنج صفراوی

سنگ صفرا می‌تواند از قسمت بدنه به داخل گردن آن (مجرای کیستیک) حرکت کند و باعث انسداد آن شود. درد و تب شدید از نشانه‌های این بیماری است.

زردی

زمانی که سنگ منجر به انسداد مجاری صفراوی منتهی به روده می‌شود، ، مایع صفراوی بجای ورود به سیستم گوارش وارد جریان خون می‌شود. این امر منجر به زردی پوست و چشم بیمار خواهد شد. همچنین باید بدانید، ادرار نارنجی یا قهوه‌ای از دیگر علائم شایع این بیماری هستند.

پانکراتیت

انسداد مجراها در قسمت انتهایی پانکراس، منجر به پانکریت می‌شود. در این حالت آنزیم‌های پانکراس با تحریک این اندام به داخل حفره شکم نشت می‌کنند.

کلانژیت

انسداد مجاری صفراوی به دلیل سنگ و آلوده شدن صفرا منجر به التهاب مجاری صفراوی و کلانژیت می‌شود. درد، تب و لرز شدید و زردی از علائم ین بیماری است.

سنگ کیسه صفرا چیست؟

سنگ صفرا، توده‌های سخت و جامدی هستند که در داخل کیسه صفرا تشکیل می‌شوند. این سنگ‌ها معمولاً از ترکیباتی مانند صفراکارتین، کلسترول و نمک‌های معدنی تشکیل می‌شوند. وقتی میزان این مواد در صفرا افزایش می‌یابد یا تعادل آنها به هم می‌ریزد، سنگ‌های صفراوی شکل می‌گیرند. این سنگ‌ها می‌توانند از اندازه کوچک و بی‌علامت تا اندازه بزرگ و علائم و درد شدید ایجاد کنند که در ادامه مطلب، بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.

بیماری سنگ کیسه صفرا

سنگ‌های کیسه صفرا سنگ‌های کوچک و ته‌نشین‌های سفت شده‌ای هستند که در این کیسه شکل گرفته‌اند. این مواد ته نشین شده می‌توانند افزایش پیدا کرده و برای چندین سال تشخیص داده نشود. در حقیقت بسیاری از مردم سنگ کیسه صفرا دارند و از آن آگاه نیستند. آن‌ها در نهایت سبب ایجاد مشکلاتی شامل التهاب، عفونت و درد می‌شوند.

سنگ‌های کیسه صفرا معمولاً سبب کله سیستیت هستند. اغلب سنگ‌های کیسه صفرا از کلسترول موجود در صفرا شکل می‌گیرد. نوع دیگری از سنگ کیسه صفرا یک سنگ رنگی است که از کلسیم بیلی‌روبین شکل می‌گیرد. کلسیم بیلی‌روبین ماده شیمیایی است که زمانی که بدن گلبول‌های قرمز خون را می‌شکند، تولید می‌شو؛  با این‌حال این نوع سنگ نادر است.

عمل تیروئیدکتومی چیست ؟

عمل تیروئیدکتومی یک نوع جراحی برای برداشتن تمام یا بخشی از غده تیروئید است. یکی از روش‌های درمان اختلالات تیروئید، عمل تیروئیدکتومی است که به منظور درمان سرطان تیروئید، بزرگ شدن تیروئید و همچنین درمان پرکاری تیروئید انجام می‌شود. عمل تیروئید کتومی یک عمل نسبتا رایج است. تیروئید یک غده پروانه‌ای شکل در جلوی گردن است که مسئولیت ترشح هورمون‌های خاصی را بر عهده دارد. بروز کوچک‌ترین مشکل در میزان هورمون‌های تیروئیدی موجب می‌شود تا عملکرد طبیعی کلیه اندام‌های بدن مختل شود. تیروئیدکتومی اصلی‌ترین درمان سرطان تیروئید است. تیروئید کتومی به برداشتن تمام یا بخشی از غده تیروئید گفته می‌شود.

انواع بیماری های گوارشی

از آنجا که دستگاه گوارش بسیار وسیع می باشد، بیماری هایی که قسمت های مختلفی از آن را درگیر می کنند، دارای اسامی خاصی هستند. از جمله:

یبوست مزمن

یبوست مزمن که در انگلیسی با نام  Chronic constipation نام برده می شود، یکی از بیماری های شایع دستگاه گوارشی است. که به معنی مشکل در دفع مدفوع می باشد. این امر اغلب در مواقعی اتفاق می افتد که روده بزرگ نتواند مدفوع را از طریق لوله های دستگاه هضم عبور یا حرکت دهد. هنگام ابتلا به این عارضه شما ممکن است درد شکم ، نفخ و همچنین خروج گاز کمتر و همراه با درد داشته باشید.

بواسیر یا هموروئید

بیماری بواسیر یا هموروئید سیاهرگ هایی هستند که در اثر کشش، فشار عصبی و موارد مختلف دیگر در ناحیه مقعد و داخل کانال رکتوم که بخش انتهایی دستگاه گوارش می باشد، به وجود می آیند. اگر این سیاهرگ ها در داخل رکتوم باشند، هموروئید داخلی در خارج از آن هموروئید خارجی تلقی می شوند.

شقاق یا فیشر

شقاق همان زخم شدن مقعد است که به دلیل یبوست مزمن یا عبور مدفوع سفت ایجاد می شود. این بیماری نسبت به انواع دیگر رایج تر است. زیرا تمام افراد برای یک بار هم که شده در زندگی خود به یبوست مبتلا شده اند که باعث زخم شدن مقعد آنها شده. ازآنجا که در 90% مواقع این زخم خود به خود ترمیم پیدا میکند، نگرانی خاصی از بابت فیشر وجود ندارد. ولی در موارد حاد علائم شقاق شامل موارد زیر است:

• سوزش و خارش مداوم به خصوص بعد از دفع
• خونریزی در صورت تحریک زخم

عدم تحمل غذا

عدم تحمل غذایی زمانی اتفاق می افتد که سیستم گوارشی شما نتواند غذاهای خاصی را تحمل یا هضم کند. برخلاف آلرژی غذایی ، که می تواند باعث کهیر و مشکلات تنفسی شود ، عدم تحمل فقط بر هضم غذا تأثیر می گذارد.

علائم عدم تحمل غذا شامل موارد زیر است:

• نفخ یا گرفتگی عضلات
• اسهال
• سردرد
• سوزش سردل
• تحریک پذیری
• گاز معده
• استفراغ

فیستول مقعدی

فیستول یک تونل یا کانال چرکی و پر شده از عفونت است که می تواند رکتوم که بخش انتهایی دستگاه گوارش است را به خارج از مقعدبه شکل سوراخی روی باسن وصل کند. این عارضه بسیار دردناک بوده و در صورت عدم اقدام به درمان عوارض جدی دارد.

بیماری التهابی روده یا IBD

بیماری التهابی روده (IBD) نوعی تورم مزمن است. روده یکی دیگر از قسمتهای دستگاه گوارش است.

دو نوع بیماری التهابی روده وجود دارد:

بیماری کرون

عارضه کرون کل دستگاه گوارش از جمله روده کوچک و روده بزرگ را تحت تأثیر قرار می دهد.

بیماری کرون نوعی بیماری التهابی روده است که باعث التهاب مزمن دستگاه گوارش می شود که از معده شما تا مقعد شما گسترش می یابد. نواحی مختلف دستگاه گوارش در افراد مختلف می تواند تحت تأثیر قرار گیرد و اغلب به لایه های عمیق تر روده گسترش می یابد.

کولیت اولسراتیو

بیماری کولیت فقط روده بزرگ را درگیر می کند. کولیت اولسراتیو نوعی بیماری التهابی مزمن روده (IBD) است که در آن واکنش های غیر طبیعی سیستم ایمنی باعث التهاب و زخم در پوشش داخلی روده بزرگ می شود. کولیت اولسراتیو می تواند در هر سنی ایجاد شود، اما احتمال بروز این بیماری در افراد بین 15 تا 30 سال بیشتر است.

فتق

فتق یا هرنیا زمانی اتفاق می افتد که یک تکه بافت از یک ناحیه از بدن و معمولاً نقطه ضعیفی در دیواره شکم بیرون بزند. انواع مختلفی از فتق وجود دارد، برخی فتق ها علائم کمی ایجاد می کنند اما موارد دیگر می توانند یک شرایط اورژانس پزشکی باشند.

انواع فتق

• فتق اینگوینال
• فتق اپی گاستریک (فتق سردل)
• فتق فمورال
• فتق هیاتال
• فتق برشی
• فتق ناف

انواع فتق شکم

انواع مختلف فتق شکم به شرح زیر است:

• فتق اپی گاستر
• فتق برشی
• فتق اشپیگل
• فتق ناف